Od 1 stycznia 2012 roku sąd nie może już skierować nieletniego do młodzieżowego ośrodka socjoterapii. Trafi tam więc dużo mniej uczniów, sprawiających problemy wychowawcze. Od 1 stycznia 2012 roku zmieniły się zasady umieszczania w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (MOS) uczniów, którzy sprawiają problemy wychowawcze, np. nie realizują obowiązku szkolnego. Podstawą do umieszczenia nieletniego w takiej placówce nie będzie już decyzja sądu rodzinnego. Nowe przepisy w tym zakresie wprowadza art. 205 ustawy z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. nr 149 poz. 887). Zmienia on treść art. 6 pkt 9 ustawy z 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 33, poz. 178), wskazującego zamknięty katalog środków wychowawczych, które może wobec nieletniego zastosować sąd. Począwszy od 1 stycznia 2012 roku nie będzie wśród nich możliwości skierowania ucznia do MOS. To oznacza, że nieletni będzie mógł od przyszłego roku trafić do ośrodka tylko w trybie pozasądowym, czyli na wniosek rodzica, poparty orzeczeniem poradni psychologiczno-pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego.
Obecnie z danych Ośrodka Rozwoju Edukacji, który prowadzi ogólnopolski elektroniczny system kierowania do MOS wynika, że zaledwie ok. 32% wychowanków tych placówek przebywa tam na wniosek rodzica. Taka zmiana zasad kierowania do MOS budzi wiele wątpliwości. Powstają obawy, że wielu rodziców nie będzie miało świadomości konieczności umieszczenia dziecka w MOS, mimo, że pobyt w takiej placówce był często jedyną gwarancją, że dziecko ukończyło szkołę i miało w niej zapewnioną pełną opiekę i edukację. Ponadto, w roku 2012 może okazać się, że placówki te będą miały zbyt dużą liczbę wolnych miejsc, co może grozić koniecznością ich zamknięcia. Ustawa o pieczy zastępczej nie wprowadza natomiast zmian w przypadku kierowania do drugiego typu placówki dla uczniów, którzy wymagają resocjalizacji, czyli Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego (MOW). Tak jak do tej pory nieletni jest umieszczany w MOW tylko na podstawie decyzji sądu.
mgr Małgorzata Grzesiak Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Lubaniu