Klucz do motywacji to oczywiście metafora, która obrazuje poszukiwanie sposobu, aby zwiększyć naszą motywację do działania. Niejednokrotnie człowiek mówi sobie ”muszę się zmotywować”, jednak samo wypowiedzenie tych słów nie skutkuje sukcesem. Aby nasza energia została wprowadzona w skuteczny ruch, potrzebne jest właściwe sformułowanie celu. Sformułowanie celu to jedna część sukcesu, druga- to działanie.
Definicja motywacji za Wikipedią (z łac. motivus- „ruchomy” od motus -„ruch” ) to stan gotowości do podjęcia określonego działania, wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych, określający podłoże zachowań i ich zmian.
Motywację możemy podzielić na wewnętrzną i zewnętrzną. O motywacji wewnętrznej możemy mówić, gdy realizujemy działanie bez widocznych zewnętrznych nagród, np. poszerzamy wiedzę dla rozwoju potencjału. W motywacji zewnętrznej źródło naszej energii pochodzi z zewnątrz.( Psychowiedza.com/2014/05/motywacja-wewnetrzna.html Psychowiedza.com/2014/05/motywacja- zewnetrzna.html).
Bardzo wymiernie i pozytywnie na naszą motywację wpływa umiejętność określenia celu. Jedną z popularnych i użytecznych koncepcji jest metoda SMART. Jest to akronim, słowo skrótowiec, który opisuje 5 cech, jakie powinien zawierać właściwie sformułowany cel. Pochodzi on z języka angielskiego, w tłumaczeniu mówi, jaki powinien być cel:
S- Skonkretyzowany
M- Mierzalny
A-Ambitny
R- Realny
T- Terminalny, określony w czasie
Każdy z tych punktów stanowi jakby składnik dobrego przepisu, wzoru na powodzenie działań, także w nauce. Ważne, aby każdy z wyznaczników był spełniony, wtedy realizowana jest metoda SMART. Jeśli któryś składnik nie zostanie uwzględniony, nie uda nam się osiągnięcie celu tą metodą.
Cel powinien być skonkretyzowany. Ogólne ujęcie może być punktem wyjścia do dokonania precyzji. Np. Chcę się lepiej uczyć jest ogólną postacią, mój cel to ocena dobra z konkretnego przedmiotu, to cel sprecyzowany. Cele mogą być bliższe i odleglejsze. Czwórka ze sprawdzianu w tym tygodniu to cel bliski, osiągniecie oceny dobrej na koniec roku- to cel dalszy. Dzięki ukonkretnieniu mamy jasny, jednoznaczny cel, który ułatwia postępowanie i mówi, co konkretnie mamy do wykonania. Inny aspekt, związany ze sprzątaniem- jeśli powiemy „Posprzątaj”- to może być zbyt ogólne dla dziecka stwierdzenie i jego wysiłki nie przyniosą pozytywnego rezultatu. Jeśli sporządzimy komunikat np.„ Poukładaj ubrania w szafie i książki na regale”- tworzymy przejrzysty konkret.
Właściwie sformułowany cel powinien być mierzalny, czyli powinien dać szanse oszacowania, sprawdzenia idących postępów. Konkretna ocena, np. trójka, czwórka , piątka- to zmierzone wyniki przyrostu wiedzy i efekty pracy ucznia.
Kiedy cel jest dla nas ambitny, atrakcyjny, tym bardziej stanowi ważną cześć składową metody SMART.
Cel realny jest określeniem celu, który jest możliwy do zrealizowania, jest na miarę naszych możliwości i zasobów. Ważne, aby cele były ambitne, ale i właśnie realne zarazem, aby były w naszym zasięgu do wykonania. Stawianie sobie nierealnych celów może przyczynić się do frustracji i rozczarowania.
Na koniec składników wzoru SMART występuje określenie celu jako terminalny, czyli określony w czasie. To bardzo ważna kwestia, gdyż cel, który nie ma określenia w czasie, może być ciągle odkładany na późniejszy nieokreślony termin.
Jeśli nie wychodzi nam osiąganie celów, to planowanie z kalendarzem i zegarem może być jedną z kluczowych osi sukcesu. W przypadku uczniów, dobrze jest zaplanować dzień po powrocie ze szkoły. Lekcje w szkole mają swój plan i rytm, warto go także ustalić w domu. Dostosować godziny odrabiania lekcji i nauki do zajęć pozaszkolnych, obowiązków domowych, odpoczynku, rekreacji. Podobnie z wyznaczeniem domowych obowiązków warto je wyodrębnić według dni i godzin. Warto skorzystać np. z kart monitorujących plan dnia i tygodnia oraz z tworzenia listy zadań z wyznaczoną rubryką na termin realizacji i efekt.
Kiedy zaczynamy dobrze planować swoje cele i właściwie zarządzać działaniami w czasie, kiedy cel posiada datę realizacji, znacznie łatwiej go osiągnąć. Warto rozsądnie planować i formułować cele w oparciu o metodę SMART, gdyż wtedy lepiej zarządzamy sobą w czasie.
psycholog Agnieszka Konopska
Bibliografia:
wikipedia.org/wiki/Motywacja
psychowiedza.com /2014/07/sprytne –cele.html
psychowiedza.com /2014/07/smart -w -praktyce.html
psychowiedza.com/2014/05/motywacja-wewnetrzna.html psychowiedza.com/2014/05/motywacja- zewnetrzna.html