Beata Sasin- psycholog z PPP w Lubaniu.
HIPERLEKSJA- PROBLEMY W ROZUMIENIU CZYTANEGO TEKSTU.
W literaturze pedagogicznej wiele uwagi poświęca się dzisiaj problemowi dysleksji rozwojowej, czyli specyficznym trudnościom w czytaniu i pisaniu. Cieszy fakt, iż wielu rodziców, u których dzieci stwierdzono dysleksję , ma wiedzę na temat tego zaburzenia. Jeszcze do niedawna rodziło ono tak wiele lęków wśród rodziców i dzieci.
W mojej kilkunastoletniej praktyce zawodowej zdiagnozowałam wiele takich przypadków. Trudności w czytaniu mogą mieć jednak różny obraz i pochodzenie. Jednym z podstawowych jest podział na trudności „techniczne” w dekodowaniu tekstu oraz trudności w rozumieniu przeczytanego tekstu. U bardzo wielu badanych przeze mnie dzieci, nie rozumiały one tekstu, ponieważ miały słabą technikę czytania i były na niej zbyt mocno skoncentrowane/ jest to często występujące zjawisko/.
Istnieją jednak i takie przypadki, gdy dziecko czyta tekst płynnie, w dobrym tempie i bez błędów, a mimo tego nie rozumie treści czytanego tekstu. Zaburzenie to nazywa się hiperleksją.
W badaniach nad tym zjawiskiem podkreśla się rolę osłabionych kompetencji językowych. Ich efektem są trudności dziecka w rozumieniu, między innymi wyrażeń ,w których nie ma bezpośredniego związku między strukturą gramatyczną a strukturą znaczeniową wypowiedzi. A więc są to kłopoty również w zrozumieniu przenośni, idiomów czy przysłów „Nie rzucaj pereł przed świnię.. ” , „ Nie chwal dnia przed zachodem słońca..”…
U dzieci z hiperleksją obserwuje się braki w zakresie myślenia i pamięci oraz małą znajomość reguł językowych i niski zasób słownictwa.
Dziecko w pierwszym okresie nauki czytające szybko i płynnie/ nie zawsze ze zrozumieniem/ odbierane jest przez rodziców i nauczycieli jako radzące sobie w nauce. W tym bowiem okresie dużą wagę przypisuje się technice czytania. Często jesteśmy świadkami sytuacji, w której rodzic, chcąc pochwalić się swoją pociechą przed znajomymi czy rodziną, zachęca je do przeczytania bajki. Czy często zdarza się, aby tekst ten jeszcze opowiedziało?
Trudności ze zrozumieniem tekstu nieujawnione w pierwszej fazie nauki, utrwalają się i mają negatywny wpływ na karierę szkolną a potem zawodową młodego człowieka. Dlatego też ważne jest, aby opisane trudności językowe zostały szybko zdiagnozowane i poddane terapii, czemu służą działania podejmowane przez pracowników Poradni Psychologiczno- Pedagogicznych.